Ukraińscy millenialsi reformują kraj, ale system tworzy bariery – relacja z dyskusji

Jakie są ukraińskie młode elity i jakie jest ich zdanie o Polsce i Europie? Kto przeprowadza reformy nad Dnieprem? Jakie wnioski możemy z tego wyciągnąć i w jakich obszarach możemy współpracować dla osiągnięcia wspólnych korzyści? O tym, podczas dyskusji „Jak zmienia się Ukraina”, opowiadali Wiktoria Trybuł, Przemysław Antas i Adrian Purzycki.

Prelegenci reprezentowali grupę, która w kwietniu 2018 wzięła udział w wizycie studyjnej Instytutu Wolności na Ukrainie. W jej ramach grupa odwiedziła ponad trzydzieści państwowych i pozarządowych instytucji zajmujących się reformowaniem Ukrainy. Spotkanie poprowadziła Agata Wittchen-Barełkowska – redaktor merytoryczna drugiego numeru „Polski w Praktyce”.

– Mimo, że ukraińskie państwo istnieje już 27 lat, to prawdziwe reformy zaczęły się w 2014 roku – stwierdziła Wiktoria Trybuł. Prelegentka za kluczową z punktu widzenia Ukrainy uznała reformę armii i zauważyła brak wsparcia przez ukraińskie państwo dla działaczy zajmujących się promowaniem idei obrony terytorialnej, która nie spotyka się ze wsparciem władz. Trybuł podzieliła się również swoimi wrażeniami z wizyt na ukraińskich uczelniach. Mówiła, że studenci nie chcą wyjeżdżać ze swojego kraju i planują karierę na Ukrainie, ale istniejący system ogranicza ich i tworzy bariery.

Adrian Purzycki opisał ukraińskich reformatorów z pokolenia millenialsów jako bardzo ambitnych, dbających o swoje państwo i mających nadzieję, że będą mogli kształtować kierunek, w którym będzie ono zmierzać. Jak stwierdził uczestnik debaty, są oni realistami, którzy wiedzą, jakie czynniki blokują rozwój Ukrainy.  – Nigdzie indziej nie spotkałem się z taką „generation gap”, tak silnym rozziewem między starymi, zblazowanymi elitami a młodymi reformatorami. – stwierdził Purzycki. Jako największe zagrożenie dla Ukrainy opisał on potencjalne wciągnięcie młodych w sieć oligarchicznych powiązań.

Stwierdził też, że polskie wyobrażenia o Ukrainie, jako państwie zacofanym, często nie przystają do rzeczywistości i są kształtowane przez kalki myślowe z historii. – Podobało nam się to, że nie rozmawialiśmy z nimi frazesami o strategicznym partnerstwie, ale mówiliśmy o konkretach i merytoryce. Chciałbym z takimi ludźmi współpracować w Polsce – mówił Purzycki, który pracuje jako specjalista w międzynarodowej firmie IT.

– Przed wyjazdem myślałem, że polityczne elity Ukrainy są bardziej zmotywowane do zmian – mówił Przemysław Antas

– Przed wyjazdem myślałem, że polityczne elity Ukrainy są bardziej zmotywowane do zmian – mówił Przemysław Antas, ekspert Instytutu Wolności ds. prawa i podatków. Jak twierdzi, ukraińscy politycy prowadzą grę ze społeczeństwem i Międzynarodowym Funduszem Walutowym, chcąc pokazać, że zmiany zachodzą, jednak tak naprawdę walczą o to, żeby zachować obecny stan rzeczy, który im odpowiada. Jako przykład podał trudny proces tworzenia Sądu Antykorupcyjnego, który doszedł do skutku dzięki presji społecznej i międzynarodowej.  Prelegenci zgodnie podkreślili rolę trzeciego sektora na Ukrainie, z którego wg nich wyszło większość najlepiej przeprowadzonych reform. NGO wykonują również rolę niezależnych mediów, monitorując działalność polityków.

Na podsumowanie spotkania uczestnicy przedstawili rekomendacje dla Polski, stanowiące pierwsze wnioski z wizyty studyjnej Instytutu Wolności.

– W Polsce nie możemy się doczekać jednej internetowej platformy dla zamówień publicznych. Warto więc przyjrzeć się ukraińskiemu Prozorro. Jest to dobrze pomyślany system, bo stworzono rdzeń, który poszczególne firmy państwowe mogą na swoje potrzeby rozwijać – mówił Antas. Ekspert dostrzega duży potencjał rynku ukraińskiego dla polskich firm z branży infrastrukturalnej, zwraca jednak uwagę na duże ryzyko biznesowe i prawne, które utrudnia współpracę. – Sytuacja prawna na Ukrainie jest niestety zbyt labilna – dodała Trybuł.

Antas zwrócił też uwagę na problemy historyczne z Ukrainą – Ta wizyta dała mi światełko nadziei, pokazując, że na Ukrainie są młodzi, otwarci ludzie. Powinniśmy zapraszać ich do Polski i powoli tworzyć z nich towarzystwo adwokatów polskich interesów na Ukrainie. Jest tam na kogo stawiać i to sygnał dla polskiej dyplomacji – mówił. Prelegent zasugerował konieczność dobrego zmapowania tych środowisk i budowanie wśród nich poparcia i zrozumienia dla polskiej polityki.

Jest tam na kogo stawiać i to sygnał dla polskiej dyplomacji

Wiktoria Trybuł poleciła zwrócenie uwagi na polską politykę migracyjną wobec Ukraińców, tak żeby polscy pracodawcy nie stracili potrzebnych pracowników na rzecz Niemiec czy Czech. – Polska nie ma jednej polityki migracyjnej. Reagujemy ad hoc – mówiła.  Trybuł stwierdziła, że polityka ta nadal stanowi niezagospodarowany obszar i jeśli takim pozostanie to Ukraińcy, którzy mogą wzmacniać polską gospodarkę, wyjadą dalej.

Adrian Purzycki zwrócił uwagę na to, że Ukraina boryka się z problemem słabego dostępu do internetu szerokopasmowego. Od tamtejszych ekspertów usłyszał, że byliby oni zainteresowani, by polscy operatorzy weszli na Ukrainę i budowali infrastrukturę cyfrową, inwestując z obupólną korzyścią. Ukraińcy mają być również zainteresowani we współpracy w tworzeniu jednolitego rynku cyfrowego.

– Niektóre międzynarodowe firmy traktują Ukrainę jako środowisko testowe – „sandbox”. Jeśli mamy wypróbowywać gdzieś swoje rozwiązania informatyczne, warto robić to na Ukrainie, gdyż to kraj, który jest na to otwarty. – mówił Purzycki. Stwierdził, że we współpracy z Ukraińcami możemy zmniejszyć nasze zaległości w dziedzinie nowych technologii, poprzez wspólne prowadzenie badań i rozwoju.

Szerszą refleksję na temat ukraińskich reform, w tym kwestii cyfryzacji, dyplomacji, mediów i walki z korupcją, znajdą Państwo w II numerze Magazynu Instytutu Wolności “Polska w Praktyce” –  Jak zmienia się Ukraina.  Zapraszamy do lektury.